'Mantelzorg beperkt zich niet tot zorg en huishoudelijke taken'
Jonge mantelzorgers zijn vaak onzichtbaar. Omdat ze zichzelf niet als mantelzorger zien en omdat ze zichzelf vaak wegcijferen naast hun broer, zus of ouder die zorg nodig heeft. In Vlaanderen gaat het naar schatting om 20.000 tot 40.000 kinderen en jongeren. In Nederland spreken cijfers van één op de vijf scholieren. In 2007 sprak Weliswaar met de twaalfjarige Manon van der Giesen, die opgroeide met een broer met een zware zorgbehoefte, maar zichzelf niet als mantelzorger zag. Vandaag runt ze met haar ouders een zorgboerderij en denkt ze er heel anders over.
“Destijds vond ik niet dat ik mantelzorger was omdat ik niet echt de zorg voor mijn broer opnam of extra hielp in het huishouden”, zegt Manon. “Maar eigenlijk nam ik zonder het te beseffen voor een groot stuk zijn begeleiding mee op. Mijn broer is zes jaar ouder en hij heeft een complexe, meervoudige problematiek van autisme, PDD-NOS en ADHD. Als hij me pijn deed, zei ik bijvoorbeeld niets tegen mijn ouders. Hij reageerde ook altijd heftig op bezoek, waardoor ik niet snel vriendjes of vriendinnen mee naar huis nam. Ik hield voortdurend rekening met hem en zette mezelf op de achtergrond. Als kind voelde ik me best eenzaam en onbegrepen. Maar omdat ik niets aan de situatie kon veranderen, hield ik me sterk. Toch vond ik het soms wel lastig.”
Werken met mensen
“Toen ik achttien was en alleen ging wonen, kreeg ik een klap. Ik ging in therapie, nam wat afstand van mijn broer en mijn ouders, behaalde een diploma Bedrijfskunde en koos een tijdje meer voor mezelf. Na mijn stages kon ik beginnen als accountmanager. Hoewel ik dat werk best leuk vond, haalde ik er geen voldoening uit. Ik wilde iets doen wat betekenis geeft. Ik besefte dat ik graag wilde werken met mensen die tussen wal en schip vallen, en het daardoor moeilijk hebben in deze maatschappij.”
“Mijn ouders hadden op dat moment de Alldrik Zorgboerderij opgericht, in eerste instantie om mijn broer op te vangen. Want nadat ik besloten had om uit huis te gaan, ging het helemaal niet goed met hem, omdat hij als oudere broer eerst uit huis wilde”, vertelt Manon. “Binnen de zorg vond hij geen passende plek. Hij verbleef in meer dan zeven zorginstellingen en in één jaar tijd had hij meer dan 300 begeleiders, terwijl hij juist rust en duidelijkheid nodig had, met vaste gezichten.”
“Nadat ik had besloten in het bedrijf van mijn ouders te gaan werken, behaalde ik nog een diploma Jeugd- en Gezinsprofessional en een Master Social Work, om samen met mijn ouders Alldrik te kunnen leiden. Mijn broer woont nu op de Alldrik Landvilla en zo belandde ik uiteindelijk toch weer hier bij mijn broer, al was dat eerst helemaal niet de intentie (lacht). Met Alldrik willen we kwetsbare jongeren zoals mijn broer – die een-op-eenbegeleiding nodig hebben en die in de zorg in Nederland tussen wal en schip vallen – een plaats geven. We hebben twee locaties: een zorgboederij in Markelo en een landvilla in Bathmen waar we intensieve en individuele woonbegeleiding bieden, heel kleinschalig. Daar woont mijn broer nu. Na een uiterst hobbelig parcours gaat het eindelijk weer goed met hem. We vonden verzorgers die fysiek en mentaal sterk genoeg voor hem waren en die begrepen wat hij nodig had.”
“Ook met mij gaat het goed. Ik heb geleerd mijn grenzen te bewaken en niet opnieuw alles om mijn broer te laten draaien”, zegt Manon. “Naast mijn werk doe ik ook nog genoeg leuke dingen voor mezelf. En mijn werk geeft me de voldoening die ik zocht. Voor veel mensen is de zorg in Nederland uitstekend. Sommigen vallen echter uit de boot. Hen toch de begeleiding kunnen bieden die tegemoetkomt aan hun hulpvraag, geeft me het gevoel dat we met Alldrik het verschil kunnen maken – alvast voor een aantal van die mensen. Vanuit mijn masteropleiding deed ik onderzoek naar hoe deze doelgroep begeleid kan worden in hun talenten, waardoor er weer perspectief ontstaat en ze zich weer mens kunnen voelen. Daarover wil ik ook trainingen geven.”
Gezien worden
Of Manon een boodschap heeft voor jonge mantelzorgers, hun ouders, of wie met mantelzorgers werkt? “Ouders geven automatisch extra aandacht aan een kind met een beperking. Maar als kind zonder beperking zet je dan vanzelf een stap opzij. Als ik er nu aan terugdenk, wilde ik als kind zelf ook gewoon gezien worden. Vaak is er extra hulp voor kinderen met een beperking, maar er is vrij weinig aandacht voor jonge mantelzorgers. Op die manier belanden gezonde kinderen soms ook in de geestelijke gezondheidszorg. Dat vind ik schrijnend. Jonge mantelzorgers weten heel goed wat hun zorgbehoevend familielid nodig heeft en willen die zorg met alle liefde geven. Maar dat betekent niet dat ze daardoor zelf niet gezien mogen worden. Geef dus ook die kinderen extra aandacht en heb ook oog voor wat zij nodig hebben”, zegt Manon. “Zij vormen de basis in ondersteuning van de hulpbehoevende kinderen en door extra aandacht hou je hen zelf uit het zorgsysteem.”
>> Ben je benieuwd naar wat Manon en haar ouders doen? Neem een kijkje op www.alldrik.nl.