welzijn & zorg

Actieve openbaarheid bevordert zorgkwaliteit

Sinds 19 december zijn inspectierapporten kinderopvang actief openbaar
27.01.2023
Foto's
Jan Locus

Sinds december 2022 worden de inspectierapporten van kinderopvanginitiatieven in Vlaanderen en Brussel actief openbaar. Kevin De Gruyter en Jonas Deceuninck van Zorginspectie lichten die verandering toe.

Tijdens inspectiebezoeken gaat Zorginspectie na of voorzieningen de nodige kwaliteit kunnen bieden. De bevindingen van die bezoeken komen terecht in een inspectieverslag. Inspectieverslagen van voorzieningen in de geestelijke gezondheidszorg, jeugdhulp, ziekenhuizen en woonzorgcentra kan je vandaag eenvoudig opzoeken op de website van Zorginspectie via de databank CoBRHA Viewer. Op 19 december is het de beurt aan de inspectierapporten uit de kinderopvang.

Kwaliteitsbewaking

“Openbaarheid van bestuur is een speerpunt van de Vlaamse overheid en van Zorginspectie”, vertelt Kevin De Gruyter, medewerker van Zorginspectie. “De laatste jaren heeft Zorginspectie hier sterk op ingezet. Het actief openbaar maken van de inspectierapporten uit de kinderopvang is geen pilootproject. We zetten een bestaand traject verder. Dit project stond al een tijd op de planning, maar door de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie rond kinderopvang, raakte de discussie in een stroomversnelling en werd de datum vastgelegd op 19 december.”

Jonas Deceuninck stond mee in voor de technische uitwerking van het project. Afgelopen maart werkte hij mee aan de openbaarmaking van de inspectieverslagen van de woonzorgcentra. “Het grootste verschil met toen is de snelheid. De termijn om het uit te werken is veel korter. Dit project is ook grootschaliger. In Vlaanderen zijn er ongeveer 800 woonzorgcentra. Het aantal kinderdagverblijven ligt met ruim 7.000 veel hoger.”

Door de inspectierapporten uit de kinderopvang openbaar te maken, kiest Zorginspectie voor meer transparantie. “Actieve openbaarheid draait om zoveel meer dan simpelweg verslagen online plaatsen. Als je dit doordacht inzet, kunnen zowel de gebruiker als de voorzieningen hier voordelen uithalen”, vertelt Kevin. “Via actieve openbaarheid kan de burger op basis van informatie zelf een rol opnemen in de kwaliteitsbewaking binnen die voorziening.”

Inspectierapporten

Zorginspectie maakte de keuze om de inspectierapporten openbaar te maken, en niet de volledige inspectieverslagen. Hier zijn verschillende redenen voor. “Inspectierapporten bevatten dezelfde basisinformatie als in het inspectieverslag, maar enkel de essentie wordt behouden. Kinderopvang in Vlaanderen is vaak erg kleinschalig georganiseerd, waardoor beschreven gedrag soms te herleiden is tot één persoon. Zulke privacygevoelige gegevens kunnen we juridisch gezien niet zomaar publiceren”, legt Kevin uit. “Bovendien zijn inspectieverslagen niet eenvoudig om te lezen. Het zijn bestuurlijksdocumenten, geschreven voor zorgorganisaties en de overheid, niet voor burgers. Om de gebruiker echt centraal te plaatsen, hebben we gekozen voor een meer leesbaar en toegankelijk inspectierapport.”

“In dit inspectierapport vinden ouders alle relevante informatie terug. Je leest er met welke geïnspecteerde vergunningsvoorwaarden de organisatie in orde was en met welke niet. Als de pedagogische kwaliteit tijdens een inspectie beoordeeld werd, vind je deze beoordeling in het rapport. Ook de adviezen van Zorginspectie staan in het inspectierapport. Dit kan een advies tot opstart of verderzetting van handhaving zijn, maar je kan er ook evengoed lezen dat de kinderopvang goed functioneert en er geen advies tot opstart van handhaving is."

Niet het eindpunt

De keuze voor inspectierapporten had ook een technische impact. “Toen we de verslagen van de woonzorgcentra actief openbaar maakten, publiceerden we de integrale verslagen. Dit veranderen naar inspectierapporten, vergde heel wat sleutelen aan het systeem”, legt Jonas Deceuninck uit. “Een bijkomende moeilijkheid is dat Modular 1.0 – het platform waar Zorginspectie dossiers in opvolgt – verouderd is en Modular 2.0 nog in ontwikkeling is. We werkten dus in twee verschillende systemen. Een systeem dat op zijn einde loopt en waar niet zo veel aanpassingen meer mogelijk zijn en een systeem waar veel mogelijkheden zijn, maar dat technologisch nog niet helemaal op punt staat.”

Het staat vast dat 19 december niet het eindpunt is. “Het is de bedoeling dat op termijn de hele handhavingsketen online openbaar wordt gemaakt”, vertelt Kevin. Zo werkt het Agentschap Opgroeien momenteel aan het openbaar maken van de handhavingsmaatregelen. Die zullen in de loop van 2023 online terug te vinden zijn. “We willen in samenwerking met het Agentschap Opgroeien een eenvoudige en gebruiksvriendelijke website uitbouwen. Daar moeten ouders op een laagdrempelige manier alle relevante informatie kunnen terugvinden over kinderopvanginitiatieven in Vlaanderen en Brussel.”

“We luisteren ook naar de sector. Als we na 19 december signalen ontvangen dat bepaalde onderdelen beter kunnen, dan zullen we die in overweging nemen. De eerste reacties zijn alvast positief. Ook de sector beseft dat actieve openbaarheid de zorgkwaliteit enkel ten goede komt. Daar doen we het uiteindelijk voor”, besluit Kevin.

De Vlaamse Regering heeft besloten om Zorginspectie te versterken. Er komen 67 personeelseden bij, vooral voor de inspectie van kinderopvanginitiatieven. Er komt ook versterking voor de andere inspectieteams, zoals die voor ouderenzorg, jeugdzorg en personen met een handicap.