Eigen kracht
Met een mix van nieuwsgierigheid en verwondering is de woordvoerder van Jongerenwelzijn de boeiende wereld van de jeugdhulp ingedoken. In een aantal persoonlijke columns beschrijft hij wat hem opvalt en tekent.
Hoe doen andere gezinnen het? Gezinnen die het écht moeilijk hebben? Dat vraag ik me soms zuchtend af als ik het op het einde van de maand mijn rekening bekijk. Nochtans beschikt ons gezin over een vrij behoorlijk want dubbel inkomen. Een luxe, en tegelijk ook een noodzaak in deze wispelturige economische tijden. Zeker met kinderen.
Als je er alleen voor staat, hoe los je het dan op? Niet enkel financieel, maar ook praktisch: het geregel voor school en hobby’s. De was en de plas. Gezond eten. Een sociaal leven. En slaap?! Soms krijg je daar nog een extra lading zorg bovenop. Een zoon met concentratiestoornissen. Een inwonende en invalide moeder. Een wispelturige ex die soms wel, dan weer niet bezoekrecht claimt, met alle emotionele draaikolken die daar bij horen.
Ik kan begrijpen dat je als alleenstaande moeder of vader dan moet slikken. Niet even, maar herhaaldelijk. Soms jaren aan een stuk. En dan zegt: foert, nu allemaal even de boom in. Je laat het hangen, je huishouden of de zorg voor de kinderen. Je opent de post niet meer, uit schrik dat het toch alleen maar facturen zijn die je niet kan betalen.
De realiteit overtreft altijd de fictie. Dat heb ik al vaak gedacht als ik een gesprek volg met consulenten van het ondersteuningscentrum Jeugdzorg. Materiaal te over voor boeken van Dimitri Verhulst of films van de gebroeders Dardenne. Op het lijf geschreven rollen voor actrice Veerle Baetens, genre D’Ardennen of The Broken Circle Breakdown. Worstelen met het leven en de liefde, spartelen. Aantrekken en afstoten. Ziektes en drama’s waar je niet om gevraagd hebt, kruisen toch je pad.
“Ik vecht al tien jaar voor het geluk van mijn zoon. Iedere dag opnieuw.” Nadine zegt het met licht gesmoorde stem, tranen in de ogen. De hele tijd leek ze opgewekt en klaar om een nieuw gevecht met het dagelijks leven aan te gaan. Haar verhaal is complex. Verbonden met drie kinderen, twee exen, een invalide schoonfamilie, een moeder met kanker die zelf een nieuwe relatie heeft met een jongere man. Een kluwen van allerlei relaties, soms gebroken, soms knipperlicht. Eén dochter met een autismespectrumstoornis op internaat, een andere zoon verblijft in een dagcentrum.
Centrale vraag: wat kan en moet de overheid doen? Er is een breed scala mogelijk. Van informeren, adviseren, over aanbieden van thuisbegeleiding en opvang tot (gerechtelijk) ingrijpen: dan wordt het dossier met advies overgemaakt aan de jeugdrechtbank. Het minst ingrijpende eerst, dat is de rode draad. De ontwikkelingskansen van het kind staan voorop. Termen als verontrusting en maatschappelijke noodzaak vallen. Nadine knikt, zucht, probeert te glimlachen.
Hoe sterk moet ze niet zijn, denk ik achteraf. Al jaren ploetert Nadine, en ze houdt vol. Ondanks alles. Haar sociaal netwerk wordt in kaart gebracht. Bij wie kan ze terecht? Familie, vrienden, leerkrachten? Extra steun krijgt ze van het CLB en het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk. En opvallend: zelf is ze ook de steun en toeverlaat van een vriendin in moeilijkheden. Het is niet altijd alleen maar kommer en kwel: dat zie je zelden in de fictieve verhalen van boeken en films. Wie steun krijgt, geeft ook vaak steun. Op die manier vindt men kracht om aan de eigen situatie te werken.
Nadine is een krachtige en kwetsbare vrouw, al een paar keer gebroken. Toch stond ze telkens op en vocht ze verder. Voor haar kinderen en zichzelf. Uit eigen kracht.
Peter Jan Bogaert is woordvoerder van het Vlaams agentschap Jongerenwelzijn en trotse vader van twee pubermeisjes.